ต้น ไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ ผลัดใบสูง 15 - 25 เมตร เรือนยอดเป็นพุ่มกลมยาว ค่อนข้างโปร่ง เปลือกสีเทานวลๆ เปลือกในสีน้ำตาลแดง กระพี้สีน้ำตาลอ่อน กิ่งอ่อนยอดอ่อนมีขน ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกเรียงสลับ ยาว 10 - 15 ซม. มีใบย่อย รูปขอบขนานแกมไข่กลับ กว้าง 2 - 2.5 ซม. ยาว 6 – 7.5 ซม. ส่วนกว้างที่สุดค่อนไปทางปลายใบมนโค้งหยักเว้าเห็น ได้ชัด โดนฐานใบสอบเข้าเป็นรูปลิ่มหรือมนกลม เนื้อใบค่อนข้างหนา ใบแก่เกลี้ยง ดอก ออกเป็นช่อ มีลักษณะเป็นกระจุกคล้ายรังผึ้งสีขาวอมชมพูอ่อนๆ ออกที่กิ่งข้างตาและปลายยอด ฐาน กลีบดอกเชื่อมติดกันรูปถ้วยกลีบดอกบานแล้วขอบกลีบดอกม้วนขึ้น มีลักษณะคล้ายปากนก ผล เป็นฝักแบนขอบขนานปลาย และโคนบนกว้าง 2 ซม. ยาว 5 – 10 ซม. โค้งงอเล็กน้อย แต่ละฝักมี 1 – 3 เมล็ด ฝักแก่เดือนพฤษภาคม – กรกฎาคม

กระพี้เขาควาย (อุดรธานี, ราชบุรี), กระพี้ (ภาคกลาง), กำพี้ ชิงชัน (เพชรบูรณ์), กำพี้เขาควาย แดงดง (เลย), เก็ดเขาควาย (ภาคเหนือ), เก็ดแดง (แม่ฮ่องสอน, ลำปาง), เก็ดดำ (กาญจนบุรี, ภาคเหนือ), อีเม็งใบมน (อุดรธานี), จักจัน เวียด (ไทยใหญ่-เชียงใหม่), มะขามป่า (เชียงใหม่), เส่งพลิแคละ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)

Dalbergia cultrata Graham ex Benth.

PAPILIONACEAE